Akademik Zərifə Əziz qızı Əliyeva Azərbaycan elmi və səhiyyə tarixində özünəməxsus yer tutan, əvəzolunmaz xidmətləri ilə yadda qalan görkəmli alim, həkim-oftalmoloq və ictimai xadimdir. Onun zəngin elmi irsi, yüksək insani keyfiyyətləri, təvazökarlığı və vətənə, xalqa bağlılığı onu tanıyan hər kəsin qəlbində dərin hörmət və ehtiram hissi doğurur. 15 aprel — Zərifə Əliyevanın anım günü — bu nəcib insanın ömür yolunu, elmi fəaliyyətini və mənəvi irsini bir daha yada salmaq, onun xatirəsini böyük rəğbətlə anmaq üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Zərifə Əliyeva 28 aprel 1923-cü ildə Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur. Atası, tanınmış dövlət xadimi və yazıçı Əziz Əliyev övladlarının elmə, biliyə, insanlara xidmətə sədaqətlə yanaşmalarını daim ön planda tutmuşdur. Bu mühitdə böyüyən Zərifə xanım gənc yaşlarından elmə böyük maraq göstərmiş və sonradan bu marağını peşəkar səviyyəyə çatdıraraq, tibb sahəsində böyük uğurlara imza atmışdır. O, 1947-ci ildə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunu bitirdikdən sonra oftalmologiya sahəsində ixtisaslaşmış, elmi fəaliyyətini də bu istiqamətdə qurmuşdur. Onun əsas elmi tədqiqat sahəsi sənaye müəssisələrində çalışan insanların göz sağlamlığı, peşə xəstəliklərinin qarşısının alınması və müalicə metodlarının işlənib hazırlanması olmuşdur. Zərifə Əliyeva bu sahədə ilk sistemli tədqiqatlar aparmış və mühüm nəticələr əldə etmişdir. Onun bu sahədəki elmi işləri yalnız Azərbaycan üçün deyil, ümumilikdə keçmiş SSRİ məkanında böyük əhəmiyyət kəsb etmiş, bir sıra elmi-texniki yeniliklərin tibbi praktikaya tətbiqinə şərait yaratmışdır.
Alim 1977-ci ildə tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsini almış, 1981-ci ildə isə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir. Onun rəhbərliyi ilə oftalmologiyanın müxtəlif sahələrində mühüm elmi işlər həyata keçirilmiş, yeni metodlar hazırlanmış və bu metodlar nəticəsində minlərlə insanın göz sağlamlığı bərpa olunmuşdur. Zərifə Əliyevanın adı ilə bağlı olan elmi məktəb bu gün də fəaliyyətini uğurla davam etdirir.
Zərifə xanım təkcə görkəmli alim deyildi, həm də yüksək mənəviyyata malik ziyalı idi. O, həkim peşəsinin sadəcə bir iş deyil, həm də vicdan və fədakarlıq tələb edən müqəddəs bir missiya olduğunu öz həyatı ilə sübut etmişdir. Hər bir pasiyentə fərdi yanaşması, qayğıkeş münasibəti onun yüksək insani dəyərlərə sahib olduğunu bir daha göstərirdi. Onun həkim kimi fəaliyyəti minlərlə insanın həyatında iz buraxmış, sağlamlıqlarının bərpasında mühüm rol oynamışdır.
Eyni zamanda, Zərifə Əliyeva ailəsinə və övladlarına bağlı bir ana, qayğıkeş həyat yoldaşı idi. Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin ömür-gün yoldaşı kimi onun çiyin-çiyinə və fədakarcasına çalışmış, ölkənin ictimai və siyasi həyatında dolayısı ilə, lakin mühüm rol oynamışdır. Ailə dəyərlərinə sadiqliyi, sadəliyi, alicənablığı ilə cəmiyyətə nümunə olmuşdur.
O, həm də pedaqoq və maarifçi idi, uzun illər boyu gənc həkimlərin yetişdirilməsində, onların elmi və peşəkar səviyyədə formalaşmasında xüsusi rol oynamışdır. Tələbələrinə təkcə bilik deyil, həm də məsuliyyət hissi, insana qayğı və hörmət kimi mənəvi dəyərləri aşılayırdı. Onun yetirmələri bu gün Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində və xarici ölkələrdə çalışaraq Zərifə xanımın elmi məktəbini və peşəkar ənənələrini yaşadırlar.
Zərifə Əliyevanın həyat və fəaliyyətinin geniş miqyası onun adına verilmiş mükafatlar, ordenlər, institutlar və məktəblərlə də əbədiləşdirilmişdir. Onun adına olan Elmi Tədqiqat Göz Xəstəlikləri İnstitutu bu gün də oftalmologiya sahəsində elmi-tədqiqat və müalicə işlərini uğurla davam etdirir. Bununla yanaşı, onun barəsində yazılmış kitablar, çəkilmiş sənədli filmlər, keçirilən konfrans və tədbirlər onun zəngin irsinin nəsildən-nəslə ötürülməsinə xidmət edir.
Zərifə Əliyeva 1985-ci ildə haqq dünyasına qovuşsa da, onun adı, fəaliyyəti və mənəvi irsi Azərbaycan xalqının yaddaşında daim yaşayacaqdır. O, elmin, humanizmin və fədakarlığın rəmzi kimi hər zaman xatırlanacaq və dərin ehtiramla anılacaqdır. Onun işıqlı xatirəsi, ardında qoyduğu zəngin irs, bu gün də tibb elminə könül verən hər bir insan üçün yol göstərən bir mayaka çevrilmişdir.
Aida Əliyeva,
YAP Xəzər rayon təşkilatının məsləhətçisi
