Erməni vandalizminin fəsadları təkcə dağıdılmış binalar və viran qalmış şəhərlərlə ölçülmür — bu, bir millətin yaddaşına vurulan dərin yaradır. İşğal illərində Azərbaycanın bir çox bölgələrində tarixi abidələr, məscidlər, qəbiristanlıqlar və mədəni irs nümunələri məhv edilmişdir. Məqsəd sadəcə fiziki dağıntı deyil, həm də milli kimliyin, tarixi yaddaşın silinməsi idi. Bu vəhşiliklər əsrlər boyu formalaşmış mədəni irsi yox etməyə yönəlmiş planlı siyasətin nəticəsidir.
Dağıdılmış şəhərlərin və kəndlərin mənzərəsi bu vandalizmin miqyasını açıq şəkildə göstərir. Ev daşları sökülüb aparılmış, məscidlər tövləyə çevrilmiş, muzeylər talan edilmişdir. Hər yerdə bir boşluq, bir sükut var — sanki torpaq belə danışmaqdan utanır. Amma o, yadda saxlayır; hər xarabalıq bir şahiddir, hər qalıq bir sübut.
Mədəni və dini abidələrə qarşı törədilən bu vəhşilik beynəlxalq hüquq normalarının açıq şəkildə pozulmasıdır. Ermənistanın işğal dövründə apardığı bu dağıntı siyasəti həm UNESCO, həm də digər beynəlxalq təşkilatların hesabatlarında dəfələrlə qeyd olunmuşdur. Bu, təkcə Azərbaycan xalqına deyil, bütün bəşəriyyətin mədəni irsinə qarşı yönəlmiş cinayətdir.
Lakin Azərbaycan bu yaraları sağaltmaq yolundadır. Azad edilmiş torpaqlarda bərpa işləri aparılır, məscidlər yenidən ucaldılır, abidələr əvvəlki şöhrətinə qaytarılır. Hər bərpa olunan tikili həm də ədalətin, həm də yaddaşın dirçəlişidir. Vandalizmin izlərini sildikcə, xalq öz qürurunu və tarixini yenidən inşa edir.
Ləman Məmmədova,
YAP Xəzər rayon təşkilatının fəalı
