6 aprel 2025-ci il tarixində Bakı şəhərində yerləşən möhtəşəm “Gülüstan” sarayı bir daha beynəlxalq enerji diplomatiyasının mərkəzinə çevrildi. Burada Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 11-ci iclası və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 3-cü iclası keçirildi. Hər iki tədbir Azərbaycan Respublikasının təşəbbüsü və ev sahibliyi ilə təşkil olunaraq, qlobal enerji əməkdaşlığının gücləndirilməsi və davamlı inkişaf hədəflərinin həyata keçirilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Tədbirin rəsmi açılışında çıxış edən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev ölkənin enerji siyasətinin əsas istiqamətlərindən, qaz ixracının uğurlu coğrafi genişlənməsindən və yaşıl enerji sektorunda atılan real addımlardan danışıb. Prezident çıxışında vurğulayıb ki, Azərbaycan həm etibarlı enerji tərəfdaşı, həm də dayanıqlı gələcəyə doğru qətiyyətlə irəliləyən lider ölkədir: “Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin reallaşması Avropa ilə enerji əməkdaşlığının real təməlini qoydu. İndi isə qarşıda dayanan məqsəd bu dəhlizin əhatə dairəsini genişləndirmək, eyni zamanda yaşıl enerji sahəsində də yeni bir ‘yaşıl dəhliz’ qurmaqdır.”
Prezident həmçinin Azərbaycanın “yaşıl enerji” üzrə qoyduğu hədəfləri və 2030-cu ilə qədər ölkənin elektrik enerjisinin ən azı 30%-ni bərpa olunan mənbələrdən əldə etmək niyyətini xatırladıb.
İclaslarda Avropa Komissiyasının Enerji məsələləri üzrə nümayəndələri, Türkiyə, Gürcüstan, İtaliya, Yunanıstan, Bolqarıstan, Macarıstan, Rumıniya və digər tərəfdaş ölkələrin enerji nazirləri, eləcə də Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, Asiya İnkişaf Bankı və digər beynəlxalq maliyyə qurumlarının təmsilçiləri iştirak ediblər. Cənub Qaz Dəhlizi üzrə keçirilmiş 11-ci nazirlər iclasında Trans-Anadolu (TANAP) və Trans-Adriatik (TAP) boru kəmərləri vasitəsilə təchizatın artırılması, Avropa İttifaqı ilə koordinasiyanın gücləndirilməsi və qaz nəqli sistemlərinin diversifikasiyası müzakirə edilib. Qaz dəhlizinin Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələrinə qədər uzadılması məsələləri xüsusi diqqət mərkəzində olub.Tədbirin ikinci hissəsində, Yaşıl Enerji Məşvərət Şurasının 3-cü iclasında Azərbaycanın bərpa olunan enerji potensialının reallaşdırılması, xüsusilə Xəzər dənizində külək enerjisi və günəş enerjisi layihələrinin praktiki mərhələyə keçidi müzakirə olunub.
Yaşıl Enerji Məşvərət Şurasının 3-cü iclası çərçivəsində isə Azərbaycanın zəngin bərpa olunan enerji potensialı – xüsusilə Xəzər dənizində külək enerjisi, günəş və hidroresurslardan istifadənin genişləndirilməsi, “Zəngəzur Yaşıl Enerji Zənginliyi” layihələri, və yaşıl enerji ixracı üçün yeni kabel və ötürmə xətləri müzakirə olunub. Tədbir çərçivəsində Azərbaycanla bir sıra ölkələr arasında yaşıl enerji əməkdaşlığına dair sənədlər imzalanıb. Tədbirdə 30-dan çox ölkənin nümayəndə heyəti, o cümlədən Avropa Komissiyası, Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı, Asiya İnkişaf Bankı və digər nüfuzlu maliyyə qurumlarının təmsilçiləri iştirak ediblər. İclaslar çərçivəsində bir sıra niyyət protokolları, enerji əməkdaşlığına dair razılaşmalar, eləcə də bərpa olunan enerji texnologiyaları üzrə tərəfdaşlıq sənədləri imzalanıb.
Hər iki tədbir Azərbaycanın enerji sahəsində yalnız regional yox, qitələrarası oyunçuya çevrildiyini bir daha sübut etdi. Həm karbohidrogen ehtiyatlarından səmərəli istifadə, həm də yaşıl enerji potensialının inkişafı sayəsində ölkə enerji diplomatiyasını çevik, ağıllı və çoxşaxəli şəkildə qurur.
İclasların sonunda iştirakçı dövlətlər arasında əlaqələrin daha da dərinləşdirilməsi, ortaq layihələrin həyata keçirilməsi və texnoloji biliklərin paylaşılması istiqamətində ortaq niyyət bəyanatları qəbul edilib. Bu mühüm toplantılar Azərbaycanın beynəlxalq enerji gündəmində lider mövqeyini daha da möhkəmləndirdi və ölkənin enerjidə sabitlik, təhlükəsizlik və dayanıqlılıq prinsiplərinə əsaslanan strategiyasını nümayiş etdirdi.
Tünzalə Əliyeva,
Yeni Azərbaycan Partiyası Nizami rayon təşkilatının məsləhətçisi.
