Azərbaycan 2024-cü ilin sonunda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi Konfransının 29-cu sessiyasına (COP29) ev sahibliyi edəcək. Bu, Azərbaycanın beynəlxalq arenada daha da möhkəmlənməsi və xüsusilə inkişaf edən kiçik ada dövlətləri ilə münasibətlərinin yeni, daha yüksək bir səviyyəyə qalxması baxımından əhəmiyyətli bir addımdır. Kiçik ada dövlətləri (SIDS) iqlim dəyişikliyinin ən çox təsir etdiyi və bu sahədə ən böyük çağırışlarla qarşılaşan ölkələrdir. Bu səbəbdən Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi, həm özünün iqlim siyasətini dünya səviyyəsində nümayiş etdirmək, həm də kiçik ada dövlətləri ilə əməkdaşlığı möhkəmləndirmək üçün böyük bir fürsət təqdim edir. İqlim dəyişikliyi, kiçik ada dövlətləri üçün mövcud həyat şəraitini təhlükə altına qoyan ən ciddi məsələdir. Bu dövlətlər, həm təbii ehtiyatların məhdudluğu, həm də iqtisadi baxımdan qlobal dəyişikliklərə qarşı həssaslıq səbəbi ilə iqlim dəyişikliklərinə qarşı xüsusilə həssasdırlar. Dəniz səviyyəsinin qalxması, təbii fəlakətlərin artması və ekosistemlərin məhv olması bu ölkələrin uzunmüddətli inkişafını ciddi şəkildə təhdid edir.
Bu dövlətlər həmçinin, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün qlobal səviyyədə daha güclü dəstək və daha çox diqqət tələb edir. Azərbaycan, enerji və ekoloji siyasətləri ilə beynəlxalq aləmdə özünü tanıdan bir ölkədir. Ölkə, son illər ərzində iqlim dəyişikliyinin qarşısının alınması istiqamətində bir sıra təşəbbüslər irəli sürüb və bu sahədə ciddi investisiyalar edib. Azərbaycan, həmçinin, enerji keçidi və bərpa olunan enerji mənbələrinə olan marağını artıraraq, bu sahədəki təcrübəsini və biliklərini inkişaf edən kiçik ada dövlətləri ilə paylaşmağa hazırdır. COP29-da Azərbaycan, SIDS-lərlə əməkdaşlığı daha da dərinləşdirə bilər. Bu əməkdaşlıq yalnız iqlim dəyişikliyi məsələlərinə dair tədbirlər görməklə məhdudlaşmamalıdır. Eyni zamanda, bu əməkdaşlıq iqtisadi inkişaf, təhsil, sağlamlıq və texnologiya sahələrində də genişlənə bilər. Azərbaycanın təcrübəsi, xüsusən bərpa olunan enerji sahəsindəki uğurları, kiçik ada dövlətləri üçün faydalı ola bilər. Enerji təchizatı və dayanıqlı inkişaf məsələləri, bu ölkələr üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi, həmçinin diplomatik səylərini artıraraq inkişaf edən kiçik ada dövlətləri ilə yeni iqtisadi və siyasi əlaqələr qurmağa imkan yaradır. Bu tədbir, Azərbaycanın iqlim siyasətindəki irəliləyişləri və tərəfdaşlıq münasibətlərini daha geniş bir platformada nümayiş etdirməyə şərait yaradacaq. Ən əsası, bu, Azərbaycan üçün kiçik ada dövlətləri ilə müsbət əməkdaşlıq üçün daha çox imkanlar yaradacaq. Kiçik ada dövlətlərinin beynəlxalq miqyasda yaşadıqları çətinliklər, onların qarşısında duran mühüm təhlükələr və bu problemlərin həlli üçün daha geniş beynəlxalq dəstək zərurəti, COP29-un mövzusunun əsas tərkib hissəsini təşkil edir. Azərbaycanın bu platformada göstərdiyi liderlik, inkişaf edən kiçik ada dövlətləri ilə əlaqələrin daha da möhkəmlənməsinə və daha faydalı əməkdaşlıqların qurulmasına imkan verəcək.
Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi, ölkənin beynəlxalq səhnədə iqlim siyasətindəki mövqeyini daha da gücləndirəcək və inkişaf edən kiçik ada dövlətləri ilə əlaqələrin daha yeni və strateji bir mərhələyə keçməsini təmin edəcək. Bu, həm Azərbaycanın, həm də bu dövlətlərin gələcəkdə iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə daha mükəmməl həll yolları tapmalarına və daha dayanıqlı inkişaf yolları müəyyən etmələrinə şərait yaradacaq.
Orxan Abdulzadə,
YAP-ın gənc fəalı