Azərbaycan xalqının tarixinə qanla yazılmış, lakin Tarixi Zəfərin başlanğıcı sayılan səhifələrindən biri də 2016-cı ilin aprel döyüşləridir. 1994-cü ildə imzalanan atəşkəsdən sonra erməni silahlı qüvvələri separatçı niyyətlərini həyata keçirmək üçün aprelin1-dən 5-ə kimi Azərbaycan ərazilərini güclü artilleriya atəşinə tutmuş, mülki əhaliyə qarşı cinayət aktı törətmişlər. Məktəblər, xəstəxanalar, ibadət yerləri, məzarlıqlar raket atəşinə tutulmuş, evlər dağıdılmış, uşaq, qadın, qocaya fərq qoyulmadan insanlar öldürülmüş, məcburi köçkün düşmüşlər. Xocalı faciəsindən sonra Aprel döyüşləri ən şiddətli, amansız və gözlənilməz döyüşlər oldu. Dağlıq Qarabağın Tərtər, Cəbrayıl, Cocuq Mərcanlı, Suqovuşan, Lələ Təpə yüksəkliyi istiqamətində gedən döyüşlərdə müzəffər Azərbaycan Ordusu qələbə çalaraq iki min hektara qədər ərazini işğalçılardan azad etmişdir.
Aprel döyüşləri Azərbaycan xalqının, müzəffər ordunun dəyanətini, düşmənə qarşı barışmaz mövqeyini, birliyini və torpaq uğrunda canını fəda verməkdən əsala çəkinmədiyini bir daha dünyaya sübut etdi. Ali Baş Komandan İlham Əliyevin bəyan etdiyi kimi: “Aprel döyüşləri zamanı biz sadəcə olaraq imkanlarımızın cüzi bir faizini nümayiş etdirdik. Əks-hücum əməliyyatında qarşımızda hansı hədəflər durmuşdusa, biz o hədəflərə də çatdıq. Əgər aprel döyüşləri zamanı genişmiqyaslı əməliyyat keçirmək fikrində idiksə, biz öz hərbi potensialımızdan istifadə edərdik. Bunlar sirr deyil. Burada hər şey beynəlxalq monitorinq altındadır. Bilirlər ki, bizim uzaqmənzilli raketlərimizin, pilotsuz döyüş aparatlarımızın gücü nədən ibarətdir. Biz onlardan demək olar ki, istifadə etmədik. Amma əgər istifadə etsək, işğal olunmuş torpaqlarda düşmənin daşı-daş üstdə qalmayacaq”.
Aprel döyüşlərində xalqın qələbə əzmi, igid oğulların Vətən sevdası özünü bir daha təsdiq etdi. Gənc nəsil yüksək mənəviyyata sahib olduğunu, xüsusilə də torpağı qorumaq istəyini rəşadəti ilə sübut etdi. Cocuq Mərcanlı, Lələ Təpə hərb tarixinin zirvəsinə yüksəldi, üçrəngli Azərbaycan bayrağı azad edilmiş torpaqlarda dalğalandı. Dünya Aprel döyüşlərində Azərbaycanın Ermənistan tərəfindən işğalına, atəşkəsin pozulmasına qeyri-adekvat münasibət bildirdi; Amerika Azərbaycanı açıq şəkildə təhdid etdi, Almaniya, Qazaxıstan hər iki tərəfi döyüşü dayandırmağa dəvət etdi. Qanlı döyüşlərdə qardaş Türkiyə Respublikası, Pakistan, Ukrayna, Belarus, Gürcüstan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini, ədalətsiz müharibədə onun onun yanında olduqlarını və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli həllini tapacağını bildirmişlər. Aprel döyüşlərində 2016 hərbçi həlak oldu, 3 nəfər Milli Qəhrəman, 121 nəfər müxtəlif orden və medallarla, hərbi rütbə ilə mükafatlandırıldı.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev hərbçilərlə görüşdə Aprel döyüşlərinin tarixi əhəmiyyətini vurğulayaraq demişdir: “Aprel döyüşləri bizim şanlı hərbi qələbəmizdir, dövlətimizin, xalqımızın, ordumuzun gücünü göstərənə münasin qələbədir. Aprel döyüşləri nəticəsində Füzuli, Cəbrayıl və Ağdərə rayonlarının işğaldan azad edilmiş ərazilərində bu gün Azərbaycan bayrağı dalğalanır. Bu döyüşlər onu göstərir ki, Azərbaycan xalqı və dövləti heç vaxt işğalla barışmayacaq, öz ərazi bütövlüyünü nəyin bahasına olursa-olsun bərpa edəcəkdir”.
Təqvimdə aprel ayı gülüş günü ilə başlayır, insanlar ümid, sevinc, nikbinlik, şux zarafatlar vəd edən günlə ilin bahar ayına qədəm qoyurdular. 2016-cı ildən bu gün və ay Azərbaycan xalqı üçün artıq unudulmaz Aprel döyüşləri ilə yadda qaldı.
Aprel döyüşləri Qarabağ müharibəsində, 44 günlük Vətən müharibəsində torpaqlarımızın qayıdışının başlanğıcı, Zəfərin qələbəsi, “Dəmir yumruğ”un gücü və təntənəsi kimi xalqın yaddaşından silinməyəcək.
Nazilə Abdullazadə,
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
