Ulu öndər Heydər Əliyev Vətən müharibəsini Sovet İttifaqı tarixində mühüm hadisələrdən biri hesab edirdi
Faşizm üzərində qələbə, Sovet İttifaqı da daxil olmaqla müttəfiqlərin II Dünya müharibəsində nasist Almaniyasını məğlub etdiyi dünya tarixində tarixi bir məqamdır. Müharibə 1 sentyabr 1939-cu ildən Almaniyanın qeyd-şərtsiz təslim edilməsi aktının imzalandığı 2 Sentyabr 1945-ci ilə qədər davam etdi.
Faşizm üzərində qələbə baha başa gəldi və sovet və müttəfiq qoşunlarından və əhalidən böyük itkilər tələb etdi. Müharibə zamanı milyonlarla insan, o cümlədən bir çox mülki şəxs öldü. Faşizm üzərində qələbə dünya birliyinin və pisliyə və istibdada qarşı mübarizədə xalqların birliyinin simvolu oldu.
Azərbaycan İkinci Dünya müharibəsində faşizm üzərində qələbəyə mühüm töhfə verib. Azərbaycan Sovet İttifaqının bir hissəsi kimi müharibəyə böyük töhfə vermiş, insanları, resursları və sənayeni təmin etmişdir.
Azərbaycanda hərbi avadanlıq, döyüş sursatı, ərzaq və dərman istehsal edən mühüm sənaye müəssisələri yaradılmışdır. Tərtər vilayətində tanklar istehsal edən zavodlar, Bakıdakı neft və qaz yataqlarında isə hərbi texnika üçün yanacaq təmin edən neftçilər briqadaları fəaliyyət göstərirdi.
Bundan əlavə, Azərbaycan müharibə cəbhəsini təmin etmək üçün mühüm tranzit yolu idi. Dəmir yolu və Avtomobil Yolları Azərbaycan ərazisindən keçib, Azərbaycan limanları Bakı, Bakı-Balti və Astarada yük və qoşunların daşınması üçün istifadə olunub.
Azərbaycan Leninqrad və Moskvanın müdafiəsinə də töhfə verib. Azərbaycan hərbi hissələri Stalinqradın müdafiəsində və Krımın azad edilməsində, eləcə də Berlin uğrunda döyüşdə iştirak ediblər.
Ümumilikdə, İkinci Dünya müharibəsində Azərbaycan 130 minə yaxın insanı, o cümlədən əsgərləri, zabitləri və mülki şəxsləri itirdi.
Bakı nefti İkinci Dünya müharibəsi dövründə mühüm rol oynayıb. Müharibə dövründə neft yanacaq, sürtkü yağları və hərbi texnika üçün lazım olan digər komponentlərin istehsalı üçün son dərəcə vacib bir qaynaq idi. Ən böyük neft yataqlarının yerləşdiyi Azərbaycan Sovet İttifaqı üçün əsas neft tədarükçüsü oldu.
Bakı nefti döyüş təyyarələri üçün lazım olan aviasiya yanacağının istehsalı üçün xüsusilə vacib idi. Müharibə zamanı Azərbaycan neft emalı zavodları cəbhəyə xeyli miqdarda aviasiya yanacağı tədarük edərək sovet hərbi pilotlarının uçuş hazırlığı və döyüş tapşırıqlarını təmin edirdi.
Bundan başqa, Azərbaycan nefti maddi resursların, ərzaq və dərmanların cəbhəyə daşınması üçün də vacib idi. Bakı neftçiləri və dəmiryolçuları bu yükləri cəbhəyə daşıyaraq sovet qoşunları üçün lazımi resursları təmin edirdilər.
Qeyd etmək vacibdir ki, neft istehsalı və nəqli faşist pilotların və təxribatçıların davamlı hücumlarına məruz qalmışdır. Buna baxmayaraq, Azərbaycan neft sənayesinin işçiləri cəbhəyə lazımi tədarükü təmin etməklə işlərini davam etdiriblər.
Ulu öndər Heydər Əliyev Böyük Vətən müharibəsini Sovet İttifaqı tarixində ən mühüm hadisələrdən biri hesab edirdi. O, tez-tez bu müharibənin əhəmiyyətindən və azərbaycanlıların onun qələbəsinə verdiyi töhfələrdən danışırdı.
Heydər əliyev öz çıxışlarında qeyd edirdi ki, Azərbaycan SSRİ-nin oğullarını cəbhəyə göndərən ilk respublika subyektlərindən biri idi. O, 600.000-dən çox azərbaycanlının Rusiya, Ukrayna, Belarus, Qafqaz, eləcə də Avropada döyüşlərdə iştirak edərək Böyük Vətən müharibəsi cəbhələrində vuruşmasından danışıb.
Heydər əliyev İkinci Dünya müharibəsi dövründə hərbi texnika üçün yanacaq və sürtkü yağlarının istehsalı, həmçinin aviasiya yanacağının istehsalı üçün mühüm resurs olan Bakı neftinin əhəmiyyətini də qeyd edirdi.
O qeyd edib ki, Böyük Vətən Müharibəsinin xatirəsi qorunmalıdır ki, müharibədən sonra yaşayan nəsillər nasizmə qarşı qəhrəmanlıq mübarizəsini və sülh və azadlığın dəyərini xatırlasınlar. Heydər Əliyev həmçinin nasizm üzərində qələbəyə əvəzsiz töhfələr vermiş müharibə veteranlarına və döyüş əməliyyatlarının iştirakçılarına hörmətin zəruriliyindən danışdı.
İslam Bafadarov,
YAP-ın gənc fəalı
