Qlobal iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə həsr olunan dünyanın ən böyük tədbiri sayılan COP-un 29-cu iclası Azərbaycanın tarixindəki ən böyük beynəlxalq tədbirdir. COP29-dan əsas gözlənti iqlim maliyyəsi ilə bağlı ədalətli və ambisiyalı Yeni Kollektiv Kəmiyyət Hədəfinin (NCQG) razılaşdırılmasıdır. Sayca 29-cu olan COP “Conference of the Parties”, yəni Tərəflərin Konfransı adlı tədbirin ölkəmizdə keçirilməsi qürurvericidir. Hər il dünyanın hər yerindən hökumət nümayəndələri COP-da toplaşaraq iqlim dəyişmələrinin qarşısının alınması və fəsadlarının aradan qaldırılması istiqamətində birgə səylər göstərmək üçün çağırışlar edirlər.
Bu il Azərbaycanda keçirilən COP29-un bir sıra iqlim dəyişikliyi məsələlərini müzakirə etmək və danışıqlar aparmaq üçün dünya liderlərini, hökumət rəsmilərini, alimləri, QHT-ləri və digər maraqlı tərəfləri bir araya gətirən böyük tədbir olacağı gözlənilir. COP tədbirlərində, adətən, gündəlik müəyyən edilir və tədbir zamanı müzakirələrdən sonra yekun sənəd qəbul edilir. COP29-da builki dialoqunun əsas mövzularının iqlim dəyişikliyinin təsirinin və iqlim dəyişikliklərinin təsirlərindən zərər görən ölkələr üçün nəzərdə tutulan maliyyələşmə olacağı açıqlanıb.
Prezident İlham Əliyev noyabrın 12-də Bakıda COP29-un açılışında etdiyi çıxışında qlobal iqlim dəyişikliyinin mənfi təsirlərinə qarşı mübarizədə Azərbaycanın fəal rol oynamağa hazır olduğunu vurğuladı. O, inkişaf etməkdə olan ölkələrin xüsusilə də iqlim dəyişikliklərindən ən çox təsirlənən kiçik ada dövlətlərinin dəstəklənməsinin vacibliyini qeyd etdi və Azərbaycanın bu dövlətlərlə həmrəy olduğunu bildirdi. Əliyev həmçinin bəzi keçmiş kolonial dövlətlərin öz təsir dairəsindəki ölkələrə kömək etməyi mənəvi bir öhdəlik kimi görmələrinin vacibliyini vurğuladı.
Bəli, Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi ölkənin iqlim dəyişikliyi və ətraf mühit problemləri ilə mübarizədə fəal iştirak etdiyini və beynəlxalq səviyyədə artan nüfuzunu göstərir. Bu, Azərbaycanın beynəlxalq arenada iqlim dəyişiklikləri mövzusunda güclü bir mövqe tutduğunu və qlobal əməkdaşlığa töhfə verməyə hazır olduğunu təsdiqləyir. COP29 kimi tədbirlərə ev sahibliyi etmək, həm də ölkəyə ekoloji təşəbbüsləri inkişaf etdirmək, yaşıl texnologiyaları tətbiq etmək və ekoloji dayanıqlığı gücləndirir. Rəsmi Bakı BMT-nin İqlim Dəyişikliyi Konfransı və ya COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi elan ediləndən bəri, yəni təxminən 11 aydır ki, buna hazırlaşır. COP29-un keçirildiyi məkanda hazırlıqlar mükəmməl səviyyədə görünür. Sürət və keyfiyyət, buradakı gülümsəyən, bacarıqlı gənc işçilərin sayəsində təmin olunmaqdadır. Ancaq dünyanın bir çox önəmli liderlərinin bu tədbirə gəlməməsi COP29-da vacib maliyyə razılaşması əldə ediləcəyinə dair ümidlərə kölgə salır.
COP29-un sədri kimi Azərbaycan həm inkişaf etmiş, həm də inkişaf edən ölkələr arasında konsensusun tapılmasına yönəlmiş səylərə töhfə verməyi hədəfləyir. Bu, Azərbaycanın qlobal iqlim dəyişiklikləri və ekoloji problemlərlə bağlı məsuliyyətini və əməkdaşlıq üçün hazırlığını göstərir. Azərbaycan iqlim tədbirlərində qlobal miqyasda vacib bir vasitəçi rolunu oynaya bilər və iqlim ədaləti, karbon emissiyalarının azaldılması, eləcə də yaşıl texnologiyalara keçid kimi sahələrdə qarşılıqlı razılıq əldə olunmasına dəstək verə bilmək üçün böyük bir platforma yaradır.
COP29 çərçivəsində Azərbaycan, iqlim tədbirlərinin dəstəklənməsi üçün yeni “yaşıl inkişaf” portalının istifadəyə verilməsini planlaşdırır və “Net-Zero” hədəflərinə çatmaq üçün əməkdaşlığın artırılmasını təklif edir. Ölkə rəhbəri həmçinin Fransanı keçmiş müstəmləkə ərazilərində törətdiyi tarixi haqsızlıqlara görə tənqid edərək, inkişaf etmiş ölkələri məsuliyyətli davranmağa çağırdı. Bu çıxış, Azərbaycanın həm inkişaf etmiş, həm də inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında körpü rolu oynayaraq qlobal iqlim müzakirələrinə mühüm töhfə verəcəyini göstərir.
Quliyeva Aidə,
Xəzər rayonu, 262 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi
